Đã là người dùng vi tính, chắc chắn đã có không ít
lần bạn bắt gặp những hoàn cảnh éo la như máy tính bị đơ liên tục, cứ
dùng được khoảng vài phút là treo. Tồi tệ hơn nữa là việc máy tính liên
tục tự động restart “không báo trước”. Và cuối cùng, bi thảm nhất là
việc chiếc PC thân yêu bị hiện màn hình xanh chết chóc (Blue Screen of
Death) và không thể vào được Windows.

Lúc này, nhiều người nghĩ rằng không còn lựa chọn
nào khác là… cài lại hệ điều hành hoặc mang ra ngoài hàng để nhờ sự giúp
đỡ từ các chuyên gia. Tuy nhiên, hãy bình tĩnh vì bạn hoàn toàn có thể
giải quyết được vấn đề này. Có rất nhiều nguyên nhân khiến cho máy tính
liên tục bị “đơ” hoặc bị màn hình xanh chết chóc. Trong bài viết này,
chúng ta sẽ cùng tìm hiểu nguyên nhân cũng như cách khắc phục chung và
cơ bản nhất cho vấn đề này.

Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất
dẫn đến việc máy tính không thể khởi động và đặc biệt là hiện lên màn
hình xanh. Tác nhân của xung đột phần cứng có thể do… tất cả các loại
linh kiện bên trong và bên ngoài, từ card màn hình, RAM, chuột, bàn
phím, máy in, card mạng. Tương tự như xung đột phần cứng, xung đột phần
mềm xảy ra khi bạn cài thêm chương trình hoặc ứng dụng mới vào máy tính.
Đặc biệt, xung đột phần mềm rất dễ xảy ra đối với các loại trình điều
khiển (driver) và các phần mềm diệt virus (nếu máy tính của bạn dùng
nhiều hơn 1 chương trình antivirus).

Để chữa trị “căn bệnh” máy tính liên tục bị màn
hình xanh, hãy ấn F8 khi khởi động Windows để truy cập vào màn hình lựa
chọn khởi động. Tại đây bạn sẽ có thể chọn khởi động theo lần cuối cùng
mà máy tính chạy tốt (Last Known Good Configuration). Nếu vẫn không khởi
động được máy tính, hãy sử dụng chế độ Safe Mode của Windows. Chế độ
này sẽ giúp bạn khởi động được hệ điều hành với những giới hạn nhất định
để đảm bảo an toàn. Sau khi truy cập được vào Windows, hãy tiến hành gỡ
bỏ những phần mềm hoặc driver vừa cài đặt.

Tiếp theo, hãy tiến hành cập nhật tất cả những
trình điều khiển cho phần cứng mà bạn đang sử dụng. Điều này sẽ đảm bảo
bạn nhận được những bản vá lỗi mới nhất từ nhà sản xuất, và do đó, hạn
chế khả năng bị xung đột. Đối với xung đột gây ra bởi phần cứng, hãy vào
Control Panel\Device Manager. Tại đây, kiểm tra tất cả các loại phần
cứng và xem phần cứng nào bị báo hiệu bằng dấu chấm than màu vàng (có
vấn đề). Tiến hành gỡ bỏ phần cứng hoặc cập nhật driver là bạn sẽ giải
quyết được vấn đề.

Như chúng ta đã biết, hệ thống Registry của Windows
có cấu trúc vô cùng phức tạp và chỉ một vấn đề nhỏ xảy ra với Registry
là có thể dẫn đến sự “khủng hoảng” cho toàn bộ hệ điều hành và máy tính.
Để giải quyết những vấn đề liên quan đến Windows Registry, cách tốt
nhất là bạn nên sử dụng phần mềm từ hãng thứ 3 như Little Registry
Cleaner hay nCleaner.

Những phần mềm được lập trình cẩu thả (đặc biệt là
phần mềm tinh chỉnh hiệu năng của hệ thống) có thể gây ra những vấn đề
khá nghiệm trong với máy tính của bạn và dẫn đến lỗi màn hình xanh. Ví
dụ nổi bật nhất là những trình duyệt như Firefox hay Internet Explorer
thường bị “crash” khi thực thi những dòng lệnh được viết ra nhưng có
lỗi. Bởi vậy, hãy chắc chắn rằng mình đã sử dụng những phần mềm hoặc
add-on phổ biến và đáng tin cậy.

Một lý do nữa có thể là tác nhân gây ra lỗi màn
hình xanh là nằm ở phần cứng của máy tính, đặc biệt là bộ nhớ RAM. Ngoài
ra còn phải kể đến lỗi từ ổ cứng. Như chúng ta đã biết, ổ cứng là nơi
lưu trữ tất cả các dữ liệu quan trọng, trong đó có cả các tập tin hệ
thống của Windows. Rất nhiều trường hợp ổ cứng của người dùng bị lỗi
"corrupt" và cho dù có sửa chữa hay cài lại Windows như thế nào đi chăng
nữa thì khi khởi động, máy vẫn bị màn hình xanh. Cuối cùng, nếu như máy
tính của bạn hoạt động quá công suất dẫn đến nhiệt độ của các linh kiện
phần cứng tăng cao, khả năng Blue Screen of Death xuất hiện cũng sẽ
tăng tương ứng. Bởi vậy, hãy luôn nhớ vệ sinh máy tính định kỳ (đặc biệt
là CPU và quạt tản nhiệt).

Nếu sử dụng ổ cứng không đúng cách (ví dụ rút nguồn
máy tính không shutdown, điện áp không ổn định dẫn đến ổ cứng bị shock)
sẽ là nguyên nhân gây ra tình trạng lỗi, bad sector hoặc bad cluster
trên ổ cứng. Nếu như màn hình xanh chết chóc xuất hiện nhưng không
thường xuyên, bạn có thể dự đoán lỗi nằm ở những file khởi động cùng
Windows (Start-up). Để sửa chữa, hãy sử dụng công cụ Error Checking được
trang bị sẵn trong Windows nhằm phát hiện lỗi và sửa chữa kịp thời
những dữ liệu này.

Trong bài viết sau, chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn cách
đọc các dòng thông báo trên màn hình xanh và sử dụng công cụ Debug của
Windows để phát hiện lỗi một cách chính xác hơn.